Τη βάφτισαν Gaia BH1 και είναι η πιο κοντινή σε εμάς μαύρη τρύπα, έχει μάζα 10 φορές μεγαλύτερη από τον Ήλιο και απέχει «μόνο» 1.300 έτη φωτός από τη Γη.
Ο εντοπισμός της έγινε πρόσφατα χάρη στη συνεργασία δύο ερευνητικών ομάδων αστροφυσικών, η πρώτη του αμερικανικού ινστιτούτου Harvard & Smithsonian και η δεύτερη του ευρωπαϊκού ινστιτούτου Max Planck.
Η νέα μαύρη τρύπα Gaia BH1 ονομάστηκε έτσι επειδή εντοπίστηκε από το τηλεσκόπιο Gaia της Ευρωπαϊκής Υπηρεσίας Διαστήματος (βλ. φωτ.). Η αποστολή αυτού του πολύ ισχυρού ευρωπαϊκού διαστημικού τηλεσκόπιου είναι η λεπτομερής χαρτογράφηση του γαλαξία μας για να γνωρίσουμε τον σχηματισμό και την εξέλιξή του, καθώς και τη θέση μας στο σύμπαν.
Στο πλαίσιο αυτού του προγράμματος, παρατήρησαν μια περίεργη ανωμαλία στην κίνηση ενός αστέρα που βρίσκεται σε απόσταση 1.300 ετών φωτός από εμάς και έχει διαστάσεις ίδιες με τον δικό μας Ήλιο. Οι κινήσεις αυτού του αστεριού έμοιαζε να επηρεάζονται από ένα πολύ μεγαλύτερο αόρατο ουράνιο αντικείμενο, έτσι οδηγήθηκαν στην υπόθεση της παρουσίας μιας μεγάλης μαύρης τρύπας, που επειδή βρίσκεται πολύ κοντά σε αυτό το αστέρι, επηρεάζει την κίνησή του.
Μια υπόθεση που επιβεβαιώθηκε κατόπιν από τις παρατηρήσεις του τηλεσκόπιου Gemini North στη Χαβάη. Όταν το τηλεσκόπιο Gemini εστίασε στο αστέρι με τις ανώμαλες κινήσεις, διαπιστώθηκε ότι όντως κινείται γύρω από μια μαύρη τρύπα που είναι 10 φορές μεγαλύτερη από αυτό. Η ανακάλυψη της Gaia BH1, της πιο κοντινής σε εμάς μαύρης τρύπας, ανακοινώθηκε με ένα άρθρο στο διεθνούς κύρους αστρονομικό περιοδικό «Monthy Notices of the Royal Astronomical Society».
Πόσο απειλητικές είναι οι γαλαξιακές μαύρες τρύπες;
Ο όρος «μαύρη τρύπα» δεν αφορά μόνο τα οικονομικά κενά στους κρατικούς ή τους ιδιωτικούς προϋπολογισμούς, ούτε και επινοήθηκε από τις οικονομικές επιστήμες. Εδώ και πολλές δεκαετίες αποτελεί μια έννοια-κλειδί της Φυσικής που περιγράφει κάποιες ιδιόμορφες κοσμικές δομές που δημιουργούνται όταν ένα πολύ μεγάλο άστρο, τουλάχιστον τρεις φορές μεγαλύτερο από τον δικό μας Ήλιο, εξαντλεί τα υλικά-ενεργειακά του αποθέματα, τα οποία τροφοδοτούν τις πυρηνικές αντιδράσεις που το συντηρούν, και έτσι καταρρέει με μια μεγάλη έκρηξη.
Η πλήρης κατάρρευση ενός μεγάλου άστρου στον εαυτό του καμπυλώνει τοπικά τον χωροχρόνο και οδηγεί στη δημιουργία μιας μαύρης τρύπας. Τα άστρα αυτά ονομάζονται «σουπερνόβα» -ελληνιστί, υπερκαινοφανείς αστέρες- και το εκρηκτικό τέλος τους είναι ένα από τα πιο εντυπωσιακά αστρονομικά φαινόμενα.
Πάντως, όταν ξεκινήσει η ενεργειακή κατάρρευση των γιγάντιων άστρων, συνεχίζεται ακάθεκτη έως ότου το άστρο περιοριστεί σ’ ένα ιδιόμορφο σημείο του χωροχρόνου που ονομάζεται «μοναδικότητα» - στο σημείο αυτό ο χώρος έχει άπειρη καμπυλότητα και ο χρόνος «σταματά». Η δύναμη της βαρύτητας μέσα σε μια μαύρη τρύπα, σύμφωνα με τη γενική θεωρία της σχετικότητας του Αϊνστάιν, παραμορφώνει σε τέτοιο βαθμό τον χωροχρόνο γύρω της, ώστε ούτε καν το φως δεν μπορεί να διαφύγει από την ελκτική της δύναμη.
Επομένως, οι μαύρες τρύπες μπορούν να γίνουν «ορατές» μόνον έμμεσα: τα σύγχρονα και πολύ ισχυρά ραδιοτηλεσκόπια μπορούν να εντοπίζουν την ακριβή θέση των μαύρων τρυπών στο Διάστημα, αποκλειστικά και μόνο από τις επιδράσεις που αυτές ασκούν στα γειτονικά τους ουράνια σώματα. Χάρη σε αυτά τα φαινόμενα μάθαμε ότι μαύρες τρύπες υπάρχουν παντού και κυρίως στο κέντρο των γαλαξιών.
Για παράδειγμα, στο κέντρο του γαλαξία μας έχει διαπιστωθεί η ύπαρξη κάποιων μαύρων τρυπών, παρατηρώντας την αδικαιολόγητα επιταχυνόμενη κίνηση των αστέρων γύρω από αυτές, καθώς και τις ασυνήθιστες ριπές ενέργειας ή ακτινοβολίας που εκπέμπονται όταν κάποια ογκώδη ουράνια σώματα πέφτουν μέσα τους.
Όμως, πόσες μαύρες τρύπες υπάρχουν στον γαλαξία μας; Κανείς δεν το γνωρίζει, ωστόσο κάποιοι υπολόγισαν ότι θα πρέπει να υπάρχουν εκατομμύρια μαύρες τρύπες διαφόρων διαστάσεων, οι περισσότερες από τις οποίες είναι «αδρανείς», δηλαδή παραμένουν «κοιμισμένες» και ενεργοποιούνται μόνο όταν ένα μεγάλων διαστάσεων ουράνιο σώμα βρεθεί πολύ κοντά στο βαρυτικό τους πεδίο και καταβροχθίζεται από αυτές, και για αυτό είναι τόσο δύσκολο να τις εντοπίσουν. Πάντως, η Gaia BH1 ανήκει μάλλον σε αυτές τις αδρανείς μαύρες τρύπες και δεδομένης της απόστασής της από το ηλιακό μας σύστημα δεν αποτελεί απειλή για εμάς.
loading...
Δημοσίευση σχολίου
Σημείωση: Μόνο ένα μέλος αυτού του ιστολογίου μπορεί να αναρτήσει σχόλιο.