Το 1975, η αποστολή Viking 1 της NASA έγραψε ιστορία, καθώς έγινε το πρώτο αμερικανικό σκάφος που προσεδαφίστηκε επιτυχώς στον Άρη.
Ο κύριος στόχος του ήταν να απαντήσει σε ένα από τα πιο θεμελιώδη ερωτήματα της ανθρωπότητας: υπάρχει ζωή πέρα από τη Γη; Τα οχήματα προσεδάφισης συνέλεξαν δείγματα εδάφους και πραγματοποίησαν μια σειρά πειραμάτων για την ανίχνευση μικροβιακής δραστηριότητας.
Τα αποτελέσματα ήταν αινιγματικά. Αρχικά, ανιχνεύθηκε μια θετική αντίδραση που πυροδότησε δεκαετίες επιστημονικών συζητήσεων. Ωστόσο, η επικρατούσα άποψη κατέληξε στο συμπέρασμα ότι τα ευρήματα ήταν είτε ασαφή είτε, πιθανότατα, οφείλονταν σε μη βιολογικές χημικές αντιδράσεις στο αρειανό έδαφος.
Σχεδόν 50 χρόνια μετά, μια νέα οπτική έρχεται να ταράξει τα νερά. Ο αστροβιολόγος Dirk Schulze-Makuch, από το Τεχνικό Πανεπιστήμιο του Βερολίνου, προτείνει μια ριζοσπαστική εναλλακτική εξήγηση: τα πειράματα του Viking μπορεί όντως να βρήκαν ζωή, αλλά άθελά τους να την εξόντωσαν κατά τη διαδικασία.
Το «Φιλί του Θανάτου» με Νερό
Η υπόθεση του Schulze-Makuch βασίζεται σε μια απλή, αλλά κρίσιμη λεπτομέρεια: τα πειράματα σχεδιάστηκαν με βάση τη γήινη βιολογία, υποθέτοντας ότι η ζωή στον Άρη θα χρειαζόταν υγρό νερό για να αναπτυχθεί. Έτσι, οι επιστήμονες πρόσθεσαν νερό και θρεπτικά συστατικά στα δείγματα εδάφους.
Ωστόσο, ο Άρης είναι ένα περιβάλλον ασύλληπτα ξηρό, πιο άνυδρο ακόμη και από την έρημο Ατακάμα στη Χιλή, το πιο ξηρό μέρος της Γης. Στην Ατακάμα, οι επιστήμονες έχουν ανακαλύψει μικροοργανισμούς, γνωστούς ως εξτρεμόφιλους, που επιβιώνουν αντλώντας ελάχιστη υγρασία απευθείας από την ατμόσφαιρα με τη βοήθεια υγροσκοπικών αλάτων. Αυτοί οι οργανισμοί είναι τόσο ευαίσθητοι που μια ξαφνική και άφθονη ποσότητα νερού μπορεί να τους προκαλέσει οσμωτικό σοκ και να τους σκοτώσει. Μάλιστα, έρευνες στην Ατακάμα έδειξαν ότι μετά από μια σπάνια, καταρρακτώδη βροχή, το 70-80% των αυτόχθονων βακτηρίων πέθανε.
Ο Schulze-Makuch υποστηρίζει ότι κάτι ανάλογο συνέβη και με τα πειράματα του Viking. «Φανταστείτε εξωγήινοι να έβρισκαν έναν άνθρωπο στην έρημο και, θεωρώντας ότι χρειάζεται νερό, να τον έριχναν στη μέση του ωκεανού. Προφανώς δεν θα του άρεσε», εξηγεί ο ίδιος. Πιθανόν, οι αρειανοί μικροοργανισμοί, εάν υπήρχαν, να «πνίγηκαν» από το ίδιο το στοιχείο που οι επιστήμονες πίστευαν ότι θα τους αποκάλυπτε.
Από το «Ακολούθησε το Νερό» στο «Ακολούθησε τα Άλατα»
Αυτή η νέα οπτική θέτει υπό αμφισβήτηση τη μακροχρόνια στρατηγική της NASA για την αναζήτηση ζωής, το περίφημο «follow the water» (ακολούθησε το νερό). Ο Schulze-Makuch προτείνει μια νέα προσέγγιση: «follow the salts» (ακολούθησε τα άλατα).
Σύμφωνα με τον ίδιο, οι μελλοντικές αποστολές θα έπρεπε να επικεντρωθούν σε περιοχές πλούσιες σε υγροσκοπικά άλατα, όπως το χλωριούχο νάτριο (το κοινό αλάτι) ή τα υπερχλωρικά άλατα, τα οποία έχουν την ικανότητα να απορροφούν υγρασία από την ατμόσφαιρα και να παραμένουν υγρά σε πολύ χαμηλές θερμοκρασίες. Αυτές οι συνθήκες θα μπορούσαν να δημιουργούν μικρο-περιβάλλοντα ιδανικά για την επιβίωση προσαρμοσμένης μικροβιακής ζωής.
Για την ανίχνευση, προτείνεται η χρήση πολλαπλών, ανεξάρτητων μεθόδων που δεν βασίζονται στην προσθήκη νερού. Για παράδειγμα, η χρήση προηγμένων μικροσκοπίων ή η ανίχνευση της χαρακτηριστικής κίνησης των μικροοργανισμών (motility) με τη βοήθεια τεχνητής νοημοσύνης θα μπορούσε να προσφέρει πιο ασφαλή συμπεράσματα.
Αν και η θεωρία του παραμένει αμφιλεγόμενη, ο Schulze-Makuch επιμένει ότι η επιστήμη οφείλει να εξετάζει και αντισυμβατικές ιδέες. «Μπορεί να έχω άδικο, αλλά θα μπορούσα να έχω και δίκιο. Δεν θα το μάθουμε αν δεν δοκιμάσουμε». Η υπόθεσή του υπενθυμίζει ότι στην αναζήτηση εξωγήινης ζωής, πρέπει να είμαστε έτοιμοι να αμφισβητήσουμε ακόμη και τις πιο βασικές μας παραδοχές για το τι συνιστά «ζωή».
loading...
Δημοσίευση σχολίου
Σημείωση: Μόνο ένα μέλος αυτού του ιστολογίου μπορεί να αναρτήσει σχόλιο.