Η Αντιγόνη είναι το σύμβολο της Απόλυτης Ηθικής. Σε ένα από τα μεγαλύτερα επιτεύγματα του ανθρώπινου πνεύματος - την τραγωδία "Αντιγόνη" του Σοφοκλή - παρ-ίσταται ο αρχέγονος αγώνας του Ήθους, απέναντι στον Νόμο.
Λευτέρης Πανούσης
Της ανθρώπινης υπέρ-βασης εναντίον της κοινωνικής συν-κατάβασης.
Το ανθρώπου, ως όντος "κατ' εικόνα και ομοίωσιν" του Θεού, κατά του ανθρώπου ως φτηνό δημιούργημα των κοινωνικοοικονομικών συνθηκών της εποχής του.
Σε αντίθεση με την Αντιγόνη ως αρχέτυπου της Απολύτου Ηθικής, υπάρχει και η αριστερά, ως φορέας της απόλυτης ανηθικότητας.
[Το αιώνιο δίπολο του Καλού και του Κακού, του Άχουρα Μάσδα και του Αριμάν, του Χριστού και του Σατάν...]
Η αριστερά κομίζει στην ανθρωπότητα τα δεινά της Πανδώρας.
Τη στρεψοδικία, τη διπλολαλιά, το ψεύδος, τη διπλοπροσωπία, το Μηδέν, την αρπαχτικότητα, το βόλεμα, την υποκρισία, την ηλιθιότητα, την αγραμματωσύνη, τον νόμο του πρόσκαιρού, έναντι στο Ήθος του Αιώνιου.
Ε λοιπόν, φυσικό είναι η αριστερά να φοβάται την Αντιγόνη.
Σε έναν κόσμο γιομάτο Αντιγόνες, οι ροζ συμμορίτες θα σύρονταν "επί ασπαλάθων"*
Γι αυτό και την καταργεί
* "Επί ασπαλάθων"
Τίτλος ποιήματος του Γιώργου Σεφέρη.
Οι ασπάλαθοι είναι είδος κοφτερού θάμνου. Η τιμωρία για τους αισχρότερους από τους προδότες, στην αρχαία Αθήνα, ήταν να συρθούν δεμένοι σε άρμα, επί ασπαλάθων.
Έως θανάτου...
Κι επειδή οι Αντιγόνες, πολύ σύντομα θα καούν στην πυρά των ανελλήνιστων και των εργολάβων της παγκοσμιοποίησης, έχει σημασία να μνημονεύουμε, όσο ακόμα μπορούμε: "Αντιγόνες τι σημαίνουν"
Η "Αντιγόνη" του Σοφοκλέους, λοιπόν, συνεχίζει να ανεβαίνει ακόμα στα αμφιθέατρα του πολιτισμένου κόσμου και να συγκινεί τους ανθρώπους, εικοσιπεντε αιώνες μετά την εποχή που γράφτηκε!
Ο λόγος είναι ότι αυτή, όπως και ο "Προμηθέας Δεσμώτης" ή οι "Βάκχες" ή ο "Οιδίπους Τύραννος" απηχούν αρχέγονες καταστάσεις της ανθρώπινης συνθήκης, που ξεπερνούν τα περιορισμένα πλαίσια της εποχής, του πολιτισμού, της τρέχουσας κοινωνικής ηθικής ή των "κατά συνθήκην ψευδών" εντός των οποίων ρίχνεται να ζήσει ο κάθε ένας από εμάς.
Η Αντιγόνη είναι το αιώνιο και πανανθρώπινο σύμβολο του ατόμου, που αντιστέκεται απέναντι στην εκάστοτε εξουσία, μένοντας πιστό στον προσωπικό του κώδικα αξιών, είτε αυτός συναινεί με την τρέχουσα αντίληψη περί του "ηθικού" και του "νόμιμου", είτε όχι.
Ο μύθος φαντάζομαι, είναι γνωστός σε κάθε Έλληνα ή ελληνόφωνο πολίτη αυτής της χώρας.
[Βλ. και Αντιγόνη Σοφοκλέους, στη wikipedia]
Ο Πολυνείκης, αδερφός της Αντιγόνης, επιτίθεται κατά της πατρίδας του της Θήβας, για να διεκδικήσει τη βασιλεία από τον αδερφό του Ετεοκλή.
Τα δύο αδέρφια σκοτώνονται σε μάχη έως θανάτου και την εξουσία της Θήβας αναλαμβάνει ο θείος τους, Κρέοντας.
Ο νέος αφέντης της πόλης διατάσσει να μείνει άταφος ο Πολυνείκης, θεωρώντας τον ως εισβολέα και προδότη της πατρίδας.
Η Αντιγόνη, υπακούοντας σε έναν άγραφο νόμο, που ορίζεται από τον προσωπικό της κώδικα αξιών [αυτόν που στη συλλογική συνείδηση των Ελλήνων, αποκαλείται "θεϊκός νόμος"] αντιτάσσεται στην απόφαση του Κρέοντα και θάβει συμβολικά τον νεκρό αδερφό της.
Ο Κρέων προστάζει να ταφεί και αυτή ζωντανή σε ένα σπήλαιο, επειδή παρέβη τον "ανθρώπινο νόμο" τον οποίον όλοι πρέπει να υπακούν, γιατί αλλιώς δεν μπορεί να υπάρξει ισορροπία εντός μιας ανθρώπινης κοινωνίας.
Η Αντιγόνη κλείνεται στον σκοτεινό τάφο της και αυτοκτονεί, για να μην δώσει τη χαρά σε κανέναν να πει ποτέ, ότι εκείνος αποφάσισε για τη ζωή της.
Η σύγκρουση του Κρέοντα με την ηρωίδα του Σοφοκλέους, εξελίσσεται στο πεδίο του Παγκόσμιου και του Τοπικού.
Του Αιώνιου και του Πρόσκαιρου.
Του Είναι και του Εδωνά είναι
Του Απόλυτου και του Σχετικού
Ο Κρέων εκπροσωπεί τον άνθρωπο των τακτικών ισορροπιών, τον σώφρονα πολίτη που υπερασπίζεται τον Νόμο ως αναγκαίο "κακό", τον μικροαστό οπαδό των συμβιβασμών, για τον οποίον η τήρησις της τάξεως και της κοινωνικής ευρυθμίας, είναι το "καλύτερο δυνατόν" που μπορεί να ελπίζει το ανθρώπινο ον σ' αυτόν εδώ τον ατελή κόσμο των αμαρτιών και των παραπτωμάτων.
Ο Κρέων είναι η αγοραία ηθική των μαζών, που καθορίζεται από το τι συμφέρει και το τι δεν συμφέρει τον μέσο πολίτη, σε μια συγκεκριμένη ιστορική συγκυρία.
Η ηθική του Κρέοντα, δεν είναι ούτε παγκόσμια, ούτε αιώνια.
Ο ίδιος, ως ηγέτης της Θήβας, θα μπορούσε ενδεχομένως να αποφασίσει αλλιώς, αν έκρινε ότι αυτό συνέφερε την πόλη [ή την εξουσία] σε άλλες συνθήκες.
Άλλωστε αλλάζει την αρχική του απόφαση, να τηρηθεί ο πατροπαράδοτος νόμος και να λιθοβοληθεί η Αντιγόνη, φοβούμενος ότι ένας τέτοιος τρόπος δημόσιας θανάτωσης, μπορεί να επέφερε ταραχή στο πόπολο ή ακόμα χειρότερα να τον έφερνε σε σύγκρουση με τον γιο του Αίμονα, ο οποίος είναι ερωτευμένος με την Αντιγόνη [και που στον έρωτα τους αναφέρεται το εξαίσιο χορικό του Σοφοκλέους "¨Ερως ανίκατε μάχαν..."]
Σε αντίθεση με τον Κρέοντα, η Αντιγόνη είναι η κήρυξ του Απολύτου της Ηθικής.
Ο προσωπικός της κώδικας αξιών δεν συναρτάται με τις εκάστοτε κοινωνικοοικονομικές συνθήκες, που πιθανόν να εξυπηρετούν το συμφέρον του πόπολου ή όχι.
Πιστή σε αυτό που ο Καντ αποκάλεσε Κατηγορική Προσταγή, αντιλαμβάνεται το Δίκαιο ή το Άδικο, όχι ενώπιον των ανθρώπων αλλά ενώπιον των Θεών. Για την Αντιγόνη δηλαδή, το Καλό και το Κακό, το Πρέπει και το Δεν Πρέπει, δεν σηκώνουν τακτικούς ελιγμούς, συμβιβασμούς ή παλινδρομήσεις.
Δεν την ενδιαφέρει καν το αν ο Κρέων σωστά κατηγορεί τον Πολυνείκη ως προδότη της Θήβας.
Δεν την ενδιαφέρει ούτε το κοντόφθαλμο συμφέρον της Θήβας ή της οποιασδήποτε Θήβας.
Η Αντιγόνη έχει να αναμετρηθεί με την Κατηγορική Προσταγή, που ορίζει το Ηθικό ή το Ανήθικο, βάσει ενός κώδικα αξιών, που παραμένει ακλόνητος σε κάθε εποχή, σε κάθε πόλη, σε κάθε άνθρωπο, σε κάθε συνθήκη.
Σύμφωνα με τον πανανθρώπινο κώδικα της Αντιγόνης, χρωστάμε στον Θάνατο σεβασμό και συνεπώς, οι νεκροί πρέπει να θάβονται, με τις προσήκουσες τιμές.
Το τι έκαμε και το τι δεν έκαμε ο αδερφός της εν ζωή δεν το κρίνει.
Κρίνει μοναχά ότι τώρα είναι νεκρός και πρέπει να ταφεί.
Διότι ο θάνατος είναι η κοινή μοίρα όλων των ανθρώπων και προσβάλλοντας έναν νεκρό, δεν προσβάλλεις τον Πολυνείκη ή τον οποιονδήποτε άλλον αλλά τον ίδιο τον άνθρωπο.
Και σ' αυτόν τον άγραφο και απαράβατο Νόμο, η Ηρωίδα του Σοφοκλέους είναι ακλόνητη.
Πληρώνοντας την Απόλυτη ηθική της, με τον δικό της θάνατο....
Η σύγκρουση αυτή που αναπτύσσεται σε ένα από τα μεγαλύτερα έργα όλων των εποχών, δεν έχει πάψει να διαδραματίζεται σε όλες τις κοινωνίες των ανθρώπων και δεν πρόκειται ποτέ να πάψει.
"Αντιγόνες" υπήρξαν, υπάρχουν και θα υπάρχουν παντού γύρω μας.
Γυναίκες και άντρες, που θα μένουν ακλόνητοι μπροστά στο Κράτος και στη Βία της εκάστοτε εξουσίας, αναγνωρίζοντας ως μόνο Ηθικό τους χρέος, την πίστη σε έναν παγκόσμιο κώδικα αξιών και όχι τα συμφέροντα της άρχουσα τάξης που διαφεντεύει τις ζωές τους.
Σ' αυτή την πανάρχαια σύγκρουση, οι Κρέοντες νομίζουν κάθε φορά ότι είναι οι νικητές του παιχνιδιού, είτε επειδή εξουσιάζουν [μέσω του τρόμου] τις ψυχές του κοσμάκη, είτε επειδή διαθέτουν τα μέσα να φυλακίζουν, να θάβουν ζωντανές ή να "σκοτώνουν" τις Αντιγόνες.
Πόσο γελασμένοι είναι!
Αιώνες τώρα κι ανάμεσα σε αμέτρητους λυσασμένους Κρέοντες, οι άνθρωποι χύνουνε δάκρυα στα αμφιθέατρα του Λόγου, μόνον για την Αντιγόνη.
Αιώνες τώρα, το χαμόγελο της Αντιγόνης είναι αυτό που ζεσταίνει τις καρδιές μας.
Αιώνες τώρα, οι ελπίδες του ανθρώπινου όντος για έναν καλύτερο κόσμο, παίρνουν ζωή από την ακλόνητη στάση του Ανθρώπου, απέναντι στην τυφλή και αν-ήθικη βία της εξουσίας.
Κι όπως τους το προανήγγειλε ο τυφλός μάντης Τειρεσίας, οι Κρέοντες θα είναι πάντα οι χαμένοι...
Κλάψε τώρα Αντιγόνη...
Όχι για τον νεκρό αδερφό σου...
Μα, για τη νεκρή Ελλάδα...
Α, και κάτι ακόμα...
Στη γελοία ανακοίνωση που έβγαναν οι φιλόλογοι, λέγουν το αμίμητο...
"Ούτε επί χούντας δεν καταργήθιηκε η Αντιγόνη!"
Και δεν γνωρίζουν οι βάρβαροι, ότι επί "χούντας", όχι μόνο δεν καταργούνταν καμία Αντιγόνη και κανένας Επιτάφιος αλλά αντιθέτως, γίνονταν προσπάθειες να προστεθούν και άλλα μνημειώδη έργα της αρχαιας ελληνικής γραμματείας.
Τόσο ανιστόρητοι και ανελλήνιστοι, είναι οι λεγόμενοι "φιλόλογοι" εν Ελλάδι...
Δημοσίευση σχολίου
Σημείωση: Μόνο ένα μέλος αυτού του ιστολογίου μπορεί να αναρτήσει σχόλιο.