Πόσο επίπονη μπορεί να είναι μια προπόνηση για επαγγελματίες αθλητές; Τι είναι τελικά πιο σημαντικό, τα μπράτσα, η φυσική κατάσταση ή η εγκεφαλική δραστηριότητα;
Φαινομενικά, οι ελεύθεροι σκοπευτές και οι ομάδες καταδρομών δεν έχουν κάποια σχέση με τους ποδοσφαιριστές της Πρέμιερ Λιγκ. Παρ' όλα αυτά, οι υπεύθυνοι φυσικής κατάστασης και εκγύμνασης των ομάδων του Νησιού θα έφερναν αντίρρηση, αφού αντιγράφουν τις τεχνικές εξάσκησης των παραπάνω και τις εφαρμόζουν στην προπόνηση των ποδοσφαιριστών!
Το θέμα αναδεικνύει το BBC, παρουσιάζοντας τον τρόπο με τον οποίο οι σύλλογοι της Πρέμιερ Λιγκ αντιγράφουν τις τεχνικές αυτές, με τη βοήθεια της τεχνολογίας. Ο σκοπός είναι απλός: να αποκτήσουν όλα τα απαραίτητα εφόδια, ώστε να έχουν το πλεονέκτημα απέναντι στους αντιπάλους τους σε συνθήκες υψηλής πίεσης.
Γνωστές τακτικές από παλιά
Πρώτοι το επιχείρησαν οι προπονητές Βρετανών αθλητών των Ολυμπιακών Αγώνων, χρησιμοποιώντας την τεχνολογία για να βελτιώσουν την πνευματική επάρκεια και συγκέντρωση τους κατά τη διάρκεια των αγώνων, στα πρότυπα της εκπαίδευσης των Αμερικανών καταδρομέων, με μεθόδους που εξασκούν τους μυς του εγκεφάλου!
Μελετώντας με ιατρικές εξετάσεις τους εγκεφάλους των ανδρών των Ειδικών Δυνάμεων, ανακάλυψαν τη σημασία της συγκέντρωσης και του διαλογισμού, δείχνοντας ουσιαστικά το δρόμο που θα πάρει ο «μαραθώνιος» του ανταγωνισμού ανάμεσα στις ομάδες και στα τεχνικά τιμ!
Ο «αγώνας» του μυαλού
Τα τελευταία έξι χρόνια, ο αθλητικός ψυχολόγος και επιστήμονας εφαρμοσμένων σπορ, Δρ. Τζον Σάλιβαν, παρείχε τις γνώσεις και τις συμβουλές του στις στρατιωτικές και νομικές υπηρεσίες των Η.Π.Α, στο πλαίσιο της προσπάθειας για βελτίωση της εγκεφαλικής δραστηριότητας και απόδοσης μέσα από εξελιγμένες τεχνικές προπόνησης. Ο στόχος ήταν οι στρατιώτες αυτοί να είναι άριστα εκπαιδευμένοι, ώστε την ώρα της μάχης να έχουν το πλεονέκτημα σε όλα τα επίπεδα απέναντι στους εχθρούς τους.
Για παράδειγμα, οι ελεύθεροι σκοπευτές να έχουν τη δυνατότητα να συγκεντρώνονται σε πολλούς διαφορετικούς στόχους ταυτόχρονα, βελτιώνοντας την περιφερειακή τους όραση.
«Είναι όπως στο γήπεδο. Οι πρωταγωνιστές πρέπει να επεξεργάζονται πολλές διαφορετικές πληροφορίες σε πολύ σύντομο χρονικό διάστημα», αναλύει ο Σάλιβαν στο BBC.
Που θα καταλήξει η μπάλα; Που είναι οι συμπαίκτες μου; Που βρίσκονται οι αντίπαλοι; Που θα πρέπει να πασάρω τη μπάλα, αν αυτή έρθει στην κατοχή μου; Αυτό κάνει ο Λιονέλ Μέσι και ξεχωρίζει τόσο εμφανώς, γιατί το κάνει άριστα! Επεξεργάζεται πλήθος πληροφοριών πολύ πιο γρήγορα απ' τους άλλους. Όλοι μπορούν να προπονηθούν πάνω σ' αυτό».
Ο Σάλιβαν, που έχει εργαστεί για ομάδα του NFL για 15 χρόνια, καθώς και ως σύμβουλος πολλών ομάδων της Πρέμιερ Λιγκ, της αγγλικής ποδοσφαιρικής Ομοσπονδίας και ομάδων ράγκμπι του Νησιού, χρησιμοποιεί ένα εργαλείο που λέγεται «Neurotracker», ώστε να βελτιώσει αυτή την ικανότητα, εφαρμόζοντας την τόσο σε αθλητές όσο και σε στρατιώτες.
Το «Neurotracker» απαιτεί απ' τον χρήστη του να καθίσει μπροστά από μια οθόνη, φορώντας γυαλιά 3D και να ακολουθεί με το βλέμμα του την πορεία που διαγράφουν τέσσερις απ' τις οκτώ μπάλες που παρουσιάζονται μπροστά του για 30 δευτερόλεπτα. Αφού καταγράψει το πρώτο αποτέλεσμα, η ταχύτητα προσαρμόζεται στην ικανότητα του, με την προπόνηση να κρατά 8 λεπτά και να διεξάγεται τουλάχιστον δυο φορές την εβδομάδα.
Η Μάντσεστερ Γιουνάιτεντ προμηθεύτηκε το «Neutrotracker» στα τελευταία χρόνια της παρουσίας του Σερ Άλεξ Φέργκιουσον στον πάγκο της ομάδας. Ο Παρκ Γι - Σουνγκ ήταν ο παίκτης με το υψηλότερο ρεκόρ, όμως ο Σκόουλς ήταν ο παίκτης που υπερείχε ξεκάθαρα των άλλων σε μέσο όρο απόδοσης. Αυτό είναι κάτι που εξηγεί τόσο την παρουσία του Νοτιοκορεάτη στην 11άδα της Γιουνάιτεντ αρκετά συχνότερα απ' ό,τι θα ανέμενε κανείς με βάση τα αγωνιστικά προσόντα και το ταλέντο του, καθώς επίσης και την ικανότητα του Άγγλου μέσου να ανταπεξέρχεται στις απαιτήσεις της Πρέμιερ Λιγκ σε τόσο μεγάλη ηλικία.
Άλλη μια ομάδα που κατανόησε τη χρησιμότητα του συστήματος αυτού και το ενέταξε στις προπονητικές μεθόδους της είναι η Σαουθάμπτον.
Ήρεμος σαν... ελεύθερος σκοπευτής!
Μεγάλο κομμάτι της δουλειάς του Σάλιβαν με τους άνδρες των Ειδικών Δυνάμεων περιέχει την απαίτηση ψύχραιμων αντιδράσεων απ' τους ελεύθερους σκοπευτές, την ώρα που βρίσκονται εν μέσω πύρινων κύκλων! Οι τεχνικές που χρησιμοποιεί βοήθησαν στη βελτίωση της Βρετανίδας αθλήτριας του «σκέλετον» Λίζι Γιάρνολντ να ελέγχει τις κινήσεις των νεύρων της και να κατατάγει μεγάλες επιτυχίες στο άθλημα.
«Ξεκινάμε με το να τους διδάσκουμε να ελέγχουν το μυαλό τους, γιατί αυτό είναι το μεγαλύτερο όπλο ενός σκοπευτή», προσθέτει ο Σάλιβαν.
«Τοποθετούνται αισθητήρες στο κεφάλι τους που διαβάζει την εγκεφαλική τους δραστηριότητα κατά τη διάρκεια της προπόνησης, που περιλαμβάνει φωτιά. Τα σήματα συγκρίνονται με τα ιδεατά, τον στόχο που θέλουμε να πετύχουμε, προσομοιώνοντας τις συνθήκες με συνθήκες κανονικής μάχης, αναπαράγοντας ήχους, εικόνες και τα χαρακτηριστικά ενός πεδίου ζωντανής μάχης».
Το 2009 ο Φρανκ Λάμπαρντ, ο Τζόν Τέρι και όλοι οι παίκτες της Τσέλσι μπήκαν στο «Mind Room», το χώρο αυτόν που εμπλούτισε το προπονητικό κέντρο των «μπλε». Κάθε παίκτης πέρασε από διάφορα τεστ, όπως για παράδειγμα την επίλυση ενός μαθηματικού προβλήματος σε συγκεκριμένο χρονικό διάστημα, με τα αποτελέσματα να δείχνουν πως οι νεαροί παίκτες είχαν πολύ περισσότερο άγχος κατά τη διάρκεια της διαδικασίας, συγκριτικά με τους έμπειρους αστέρες των Λονδρέζων.
Στους στρατιώτες, ο Σάλιβαν χρησιμοποιεί τους αισθητήρες πάνω τους για να ελέγξει την πίεση του αίματος στα σώματα τους. Ο ίδιος πιστεύει πως οι καταστάσεις έντονου στρες μπορούν να αλλάξουν τελείως τις αντιδράσεις του ανθρώπου, όμως υπάρχει τρόπος αυτές να ελεγχθούν μέσα από μια διαδικασία που ονομάζεται «tactical breathing», δηλαδή αναπνοή με τακτική.
«Διδάσκω τους ελεύθερους σκοπευτές να κατεβάζουν τους καρδιακούς παλμούς τους με δυο αναπνοές. Όταν το όπλο εκπυρσοκροτεί, χτυπά πίσω. Αν πυροβολείς κατ' αυτό τον τρόπο για μια ώρα, θα σε χτυπήσει το όπλο πάρα πολλές φορές. Είναι όπως στο ράγκμπι ή στο μπέιζμπολ, όπου ο παίκτης καλείται μετά από μια κόντρα ή σύγκρουση να ηρεμήσει, να κατεβάσει τους παλμούς, ώστε να μπορεί να πάρει την καλύτερη δυνατή απόφαση στην επόμενη φάση», εξηγεί ο Σάλιβαν.
Στρατιωτικές εμπειρίες βρίσκουν εφαρμογή στον αθλητισμό!
Ο Τσάρλι Άνγουιν είναι σήμερα αθλητικός ψυχολόγος και ανήκει στην ομάδα της Γιάρνολντ. Στο παρελθόν όμως υπήρξε στρατιώτης στο Ιράκ. Πλέον, χρησιμοποιεί τις παραστάσεις του απ' τις συνθήκες μάχης στη βελτίωση των αντιδράσεων και στην προπόνηση της Βρετανίδας αθλήτριας, θέτοντας την σε καθεστώς πίεσης. «Αυτό που μαθαίναμε καλά στον στρατό, τον έλεγχο του μυαλού μας και τη συγκέντρωση μας, τώρα το εφαρμόζω στην προπόνηση αθλητών. Είναι εντυπωσιακές οι ομοιότητες και η πρόοδος ενός αθλητή, όταν εξασκήσει αυτά τα χαρακτηριστικά και τα βελτιώσει», αναφέρει ο ίδιος.
Εξασκώντας αθλητές σαν... ΟΥΚάδες!
Όπως αναφέρεται στο δημοσίευμα του BBC, ο προπονητής της Εθνικής ομάδας ράγκμπι της Αγγλίας, Σερ Κλάιβ Γουντγουόρντ, προετοίμασε τους παίκτες του για το Παγκόσμιο Πρωτάθλημα του 2003 προπονώντας τους στο λεγόμενο «δωμάτιο πολέμου». Εκεί προσομοιώνονται συνθήκες πολεμικών μαχών, όπως ακριβώς προπονούνται οι πιο σκληροτράχηλοι επαγγελματίες στρατιώτες.
Ενδιαφέρον επίσης έχει το γεγονός ότι η επιτυχία της μεθόδου αυτής εξαρτάται απ' τη φύση του αθλήματος. Έτσι, όταν ο προπονητής ποδηλασίας των Η.Π.Α, Τζέιμς Ερέρα, ζήτησε να εφαρμοστούν τεχνικές διαλογισμού και πνευματικής βελτίωσης στους αθλητές του, ενόψει των Ολυμπιακών Αγώνων του Λονδίνου το 2012, πίστευε πως μπορούσε να έχει αντίστοιχη επιτυχία με αυτή που είχε παρατηρηθεί ως τότε. Η αποτυχία του μηδενικού αριθμού μεταλλίων, ενώ τέσσερα χρόνια πριν στο Πεκίνο είχαν κερδίσει 3, αποδόθηκε σε ψυχολογικούς παράγοντες, κάτι που όμως δεν φαίνεται να έχει μεγάλη βάση...
Το μέλλον των σπορ (;)
Αυτό αποτελεί το επόμενο βήμα της ψυχολογικής υποστήριξης και προπόνησης των αθλητών, όπως παρατηρείται τα τελευταία χρόνια. Όταν οι πρώτες ομάδες προσλάμβαναν επιτελείο ψυχολόγων και ψυχιάτρων για να παρακολουθούν τις επιδόσεις και τη συμπεριφορά των αθλητών, σε πολλούς ενδεχομένως να έκανε εντύπωση. Πλέον είναι σαφές ότι έχουμε ξεπεράσει αυτό το επίπεδο και οδεύουμε προς το πρότυπο του αθλητή- πολεμιστή, που θα αγωνίζεται σαν να παλεύει για τη ζωή του.